Göbekli Tepe is een bergheiligdom dat met een ouderdom van circa 11.500 jaar het oudst bekende tempelcomplex ter wereld is.
Het mysterie van het tempelcomplex Göbekli Tepe
Het tempelcomplex van Göbekli Tepe in het zuiden van het huidige Turkije is niet zo bekend bij het grote publiek. Toch wordt het door archeologen als de vondst van het millennium gezien. Het zou het oudste tempelcomplex ter wereld zijn. Toch zijn er nog veel vragen onbeantwoord. Het complex zou 11.500 jaar oud zijn en behoren tot het begin van het tijdperk Neolithicum.
De eerste opgravingen bij Göbekli Tepe werden gedaan in 1962. Voor die tijd hadden boeren al ontdekt dat er veel stenen onder hun landbouwgrond zaten. Veel van deze stenen hebben ze verwijderd of kapot gemaakt. Uit onwetendheid is dus veel van de archeologische site verloren gegaan. Archeologen kwamen er na onderzoek achter dat de steile heuvel geen natuurlijke oorsprong had en ontdekte een tempelcomplex onder de landbouw grond.
Uit de opgravingen blijkt dat het tempelcomplex duizenden jaren is gebruikt door meerdere bewoners. Archeologen hebben tot nu toe drie lagen ontdekt uit verschillende perioden. In de oudste nederzettingslaag, 11.000-9000 v.Chr., bevinden zich grote T-vormige pilaren, die samen met enkele muren een cirkel vormen. Binnen deze cirkel staan nog twee grotere pilaren. Tot nu toe zijn vier van zulke bouwwerken ontdekt. In de tweede laag vonden archeologen meerdere rechthoekige ruimten met vloeren van gemalen kalk. Deze worden op ongeveer 8000 v.Chr. gedateerd. De jongste laag bestaat vooral uit sedimenten. Na 8000 v.Chr. verloor het complex zijn betekenis en is het bewust met aarde bedolven. Dat is de aarde waarop de boeren hun gewassen verbouwden.
Voornamelijk de pilaren zijn versierd met dieren en mythische wezens. Zo zijn in de reliëfs leeuwen, stieren, zwijnen, slangen en vogels te herkennen. Ook zijn enkele abstracte pictogrammen gevonden die lijken op een soort schrift. Dit zouden heilige symbolen zijn. Ook zouden sommige pilaren versierd zijn met stenen armen, die wellicht een mens of wezen uitbeelden. Tot nu toe is pas 1,5 % van het hele gebied opgegraven.
Het tempelcomplex van Göbekli Tepe roept nog veel vragen op. Zo is de bedoeling van de tempel nog niet duidelijk en is het ook onbekend waarom binnen de heiligdommen steeds nieuwe muren zijn opgetrokken. Binnen archeologische kringen circuleren dan ook meerdere interpretaties. De Duitse archeoloog Klaus Schmidt stelt bijvoorbeeld dat de tempel vóór de neolithische revolutie is gebouwd. De neolithische revolutie is de omschakeling van de samenleving van jagers-verzamelaars naar landbouw en veeteelt. Volgens hem was dit complex de oorzaak voor het begin van het Neolithicum voor dit gebied. Andere interpretaties stellen dat het Neolithicum in het Midden-Oosten en Anatolië al eerder begonnen was dan in de rest van de wereld. De tempel zou dan door de eerste neolithische boeren zijn gebouwd. Ook hebben archeologen dit jaar een pilaar met inscripties gevonden die volgens hen de datum van een komeetinslag aangeeft. Dit hebben ze berekend aan de hand van dieren figuren op de inscriptie, die de dierenriem van sterren moet voorstellen.
De Eerste Tempel van de Wereld, Gobeklitepe … een voorhistorische site, ongeveer 15 km van de stad Sanliurfa, Zuidoost Turkije. Wat Gobeklitepe uniek maakt in zijn klasse is de datum waarop het werd gebouwd, ongeveer twaalfduizend jaar geleden, 10.000 voor Christus.
The World’s First Temple, Gobeklitepe … a pre-historic site, about 15 km away from the city of Sanliurfa, Southeastern Turkiye. What makes Gobeklitepe unique in its class is the date it was built, which is roughly twelve thousand years ago, circa 10,000 BC.
Archeologisch gecategoriseerd als een site van de Neolithische A-periode (c. 9600-7300 v.Chr.) Göbeklitepe is een reeks hoofdzakelijk cirkelvormige en ovaalvormige structuren die op de top van een heuvel liggen. Uitgravingen begonnen in 1995 door prof. Klaus Schmidt met behulp van het Duitse Archeologische Instituut. Er is archelologische bewijs dat deze installaties niet voor huishoudelijk gebruik, maar voornamelijk voor rituele of religieuze doeleinden werden gebruikt. Vervolgens bleek dat Gobeklitepe niet de enigste van zijn soort is, maar er zijn er meerdere van dergelijke tempels. Bovendien blijkt uit beide opgravingen en geo-magnetische resultaten dat er minstens 20 installaties zijn, die in archeologische termen een tempel kunnen worden genoemd. Op basis van wat tot nu toe opgegraven is, lijkt het patroonprincipe dat er twee grote monumentale pijlers in het midden van elke installatie zijn, omringd door behuizingen en muren, met meer pijlers in die opstellingen.
Alle pilaren zijn T-vormig met hoogtes die van 3 tot 6 meter variëren. Archeologen interpreteren deze T-vormen als gestileerde mensen, vooral door de afbeeldingen van menselijke extremiteiten die op sommige pijlers voorkomen. Wat ook op deze mystieke rockbeelden voorkomt, zijn uitsnijdingen van dieren en abstracte symbolen, soms een combinatie van scènes.
Vossen, slangen, wilde zwijnen, kranen, wilde eenden zijn het meest voorkomend. De meeste van deze werden gesneden in de vlakke oppervlakken van deze pijlers. Daarna komen we ook over een aantal driedimensionale beeldhouwwerken, in de vorm van een roofdier die een leeuw afschildert, die aan de zijkant van een T-pijler afkomt.
Archeologen denken op in de Turkse archeologische vindplaats Gȍbekli Tepe een belangrijke ontdekking gedaan. Op een pilaar met inscripties zou namelijk de datum van een grote komeetinslag van bijna 11.000 jaar geleden staan. De ontdekking is gepubliceerd in Mediterranean Archaeology and Archaeometry.
Op de steen staat ook een afbeelding van een onthoofd mens. Volgens de archeologen zou dat wijzen op rampspoed in die tijd. De bevindingen van de archeologen worden ondersteund door andere data. Ongeveer 11.000 jaar geleden zou het Jonge Dryas* zijn begonnen. De laatste koude periode van de laatste ijstijd. De oorzaak van deze ijstijd is nog niet bekend, maar één van de theorieën die de laatste jaren steeds meer bijval krijgt, is dat een grote komeetinslag of een serie kleinere inslagen de oorzaak zou zijn. Deze gevolgen waren in de Lage Landen zoals in Nederland ook nog voelbaar en tastbaar. Ga hiervoor naar de volgende link: http://nos.nl/artikel/2161365-13-000-jaar-oud-dennenbos-ontdekt-op-landgoed-leusden.html
* De Jonge(re) Dryas of het Jonge(re) Dryas-stadiaal (12.700 - 11.560 jaar BP) is de laatste koude periode (een zogenaamd stadiaal) tijdens het Weichsel-glaciaal (een glaciaal wordt vaak een ijstijd genoemd in de kwartairgeologie). Tijdens de Jonge Dryas werd het klimaat nog één keer flink kouder, daarom wordt het in Engelse literatuur wel the Big Freezegenoemd.[1] De Jonge Dryas volgt op het Allerød-interstadiaal en wordt opgevolgd door het Preboreaal in het Holoceen, beide zijn tijden met een warmer klimaat. De Jonge Dryas duurde ongeveer 1150 jaar.
De archeologen bestudeerden een steencirkel, met daarin de zogeheten ‘gierensteen’. Een steen met dierensymbolen die ook bekend staat als ’s werelds eerste pictogram. De dierensymbolen op de gierensteen en de andere stenen in de cirkel, zouden volgens de onderzoekers symbool staan voor sterrenbeelden. De onderzoekers vergeleken met software de volgorde waarop de sterrenbeelden stonden met de stand van de sterren aan de hemel in Zuid-Turkije rond 11.000 voor Christus. Op die manier konden de archeologen de steen en alle inscripties ook dateren op 10.952 voor Christus. Dat zou overeenkomen met gegevens uit ijsmonsters in Groenland. Die ijsmonsters zouden de gebeurtenis dateren op 10.890 voor Christus.
Wie dit prachtige monument bouwde, zorgde ervoor dat het duizenden jaren lang overleefde. Op verschillende plaatsen is het monument diep begraven en door ongelofelijk veel materiaal te gebruiken leidde dit tot een uitstekend behoud.
Elke T-vormige pijler varieert tussen 40 en 60 ton, een ongelofelijke prestatie, we staan verbaasd over hoe ze zo’n monumentale prestatie hebben kunnen bereiken. In een tijd waarin zelfs eenvoudige handgereedschap schaars, laat staan hoe ze de enorme steenblokken daar gekregen hebben? Maar dat hebben we meer in de bouwkunst gezien. Geen nederzetting of samenleving was in die periode zover gevorderd met de landbouw. De complexiteit van deze hoogontwikkelde cult van deze tempels zijn nog steeds een raadsel voor archeologen. Moeten we onze visie veranderen over hoe en wanneer geschiedenis van de beschaafde mens begon? Het blijf nog giswerk…
bronnen: Archeologie Online; Mediterranean Archaeology and Archaeometry, Vol. 17, No 1, (2017), pp. 233-250; https//wattsupwiththat.com/2012/06/13/new-evidence-of-younger-dryas-extraterrestrial-impact/
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.